Travmatik ne demek?

Travma, günlük yaşantımızda sık kullanılan kelimeler arasına girmeye başlarken, sadece stres düzeyini arttıran olaylara verdiğimiz ad olabilmekte; buna karşın, günlük rutini bozan, ani ve beklenmedik bir şekilde gelişen, dehşet, kaygı ve panik yaratan, kişinin anlamlandırma süreçlerini bozan olaylar, travmatik yaşantılar olarak tanımlanmaktadır.

Ulusal Konsey’e göre, ABD’de yetişkinlerin yüzde 70’i hayatlarında en az bir kez travmatik olay yaşıyor.

Travmatik bir olay büyük sağlık sorununu veya yaralanmayı, sevdiğiniz birini kaybetmeye, boşanmaya, aile içi şiddete, cinsel saldırıya, ciddi bir araba kazasına, vb. gibi birçok şeyi içerebilir.

Yaklaşık altı yıl önce, annemi uzun süreli bir hastalıktan kaybettim. Hastalığını ve ölümünü çevreleyen diğer faktörlerle birlikte yaklaşan durum, ilk çocuğu olarak benim için oldukça travmatikti. Kesinlikle bir “annenin kızı”ydım ve gitmesine izin vermeye hazır değildim.

Onu kaybetmek zihinsel ve duygusal olarak çok yorucuydu. Onun ölümünün yasını tutmanın benim için önemli olduğunu anladım ama aynı zamanda bunun eninde sonunda iyileşip hayatıma devam etme süreci olduğunu da fark ettim.

Bu süreçte bir gerçeği öğrendim: travmam bazı duygu ve eylemler için geçici bir nedenken, sonsuza kadar travmada kalmak için bir bahane değildi.

Travman sorumluluk alamamanın bir bahanesi değil.

Travmatik bir deneyim yaşamak düşüncelerimiz ve davranışlarımız üzerinde bir etki yaratsa da, bu olayların hayatımıza ve ilişkilerimize zarar vermemesini sağlamak bizim işimizdir. Bu olanlar için hata kabul ettiğimiz anlamına gelmez. Buna rağmen, yine de durumlar üzerindeki gücümüzü geri almayı ve mutlu ve tatmin edici bir hayat sürmeyi kendimize borçluyuz.

2018’de bir videoda aktör ve üç çocuk babası Will Smith, hataya karşı sorumluluk hakkında motivasyonel bir moral konuşması gerçekleştirdi. İşte onun önemli noktalarından birkaçı:

• “Babaları kötü niyetli bir alkolikse bu birinin suçu değil, ama bu travmalarla nasıl başa çıkacaklarını ve bundan nasıl bir hayat çıkaracaklarını anlamak onların sorumluluğudur.”
• “Eşinizin aldattığı ve evliliğinizi mahvetmesi sizin hatanız değil, ama bu acıyı nasıl çekip bunun üstesinden gelip kendiniz için mutlu bir hayat kurup nasıl olacağını anlamak sizin sorumluluğunuzdadır.”
• “Hata ve sorumluluk birlikte gitmez, berbat bir şeydir. Bir şey birinin hatasıysa, acı çekmesini isteriz, cezalandırılmasını isteriz, ödemelerini isteriz, bunu düzeltmenin onların sorumluluğu olmasını isteriz, ama işler böyle yürümez.”
• “İktidara giden yol sorumluluk almaktır. Kalbin. Senin hayatın. Mutluluğunuz sadece sizin sorumluluğunuzdadır.”

Smith ayrıca, parmağımızı gösterip başkalarını suçladığımız sürece kurban zihniyetine hapsolacağımızı da belirtti. Bir kurban zihniyetinde iseniz, acıya sıkışmışsınız demektir. Buradan çıkmanın tek yolu sorumluluk almaktır.

Travman kötü davranışların için bir bahane değil.

Geçmiş deneyimlerimiz, hem iyi hem de kötü, gelecekteki düşünce ve davranışlarımızı şekillendirmede rol oynar.

Travma yaşamış olanlar için, öfke, saldırganlık, anksiyete, başkalarına güvenme güçlüğü, kötü benlik saygısı, sinirlilik, vb sorunları geliştirmek için yaygındır.

Benim için, keder ilk aşamalarında beni oldukça sinirli, bencil ve muhtaç hissettirdi. Tüm üzüntü ve olumsuzluk duygularından kurtulmaya çalışıyordum.

Bunlar yaygın ve anlaşılabilir yanıtlar olmakla birlikte, kötü davranış için bir gerekçe değildir.

Geçmişteki travmanız hiçbir zaman çevrenizdeki insanlara karşı zalim, nefret dolu ya da kötü niyetli davranmak için bir bahane değildir.

Sürekli sevdiğimiz insanlara zarar vermektense, otantik bir öz-yansıma yapmak daha iyidir. Eğer gerekli veya sizin için yararlı olabileceğini düşünüyorsanız profesyonel yardım aramayı düşünün.

Sonuç olarak, geçmiş acımızın bizi gittiğimiz her yerde yıkım yolu bırakan bir canavara dönüştürmesine izin veremeyiz.

Biz herkesi suçlamaya ve toksik demeye kendini kaptıran bir jenerasyonuz. Ama gerçek şu ki, bazen sorun sen olabilirsin.

“Ben böyleyim” demek yerine düzeltmem gereken kalıpları fark ettiğim için mutluyum.

Kendi toksik davranışınızı fark etmek, insan olarak büyümeye devam etmenin için bir parçasıdır. Yetişkin olur olmaz kişisel gelişim bitmez. Hiç bitmeyecek bir şey.

Travman herkesin yumurta kabuğu üzerinde yürümesi için bir bahane değil.

Kolayca şunu söyleyebilirim, “Annemin ölümü benim için çok travmatikti, bu yüzden her zaman depresyonda, sinirli ve yalnızdım” ve etrafımdaki herkesin duygularımı nasıl ifade ettiğime alışmasını beklerdim.

Gerçek şu ki, eğer arkadaşlarım ve ailemle sağlıklı ilişkiler kurmak istiyorsam, tutum ve davranışlarımı yönetmek için dürüstlüğe ihtiyacım var.

Ben travmamın yanı sıra şiddetli anksiyete, depresyon, ve diğer şeylerin yanı sıra acımı insanlara göstermemeye gayret ettim. Bazı insanların ayakkabı bile alamadıklarını hayal edebiliyorum ve onlar için üzülüyorum. Ama dürüst olmak gerekirse, onlarla içinde geçinebilmek bir seçenekti.

Endişelerim ve travmalarım yüzünden söylediklerimi izlemem ve etraflarında yaptıklarımı izlemem gerektiği izlenimini veren arkadaşlarım vardı. Doğal olarak, destekleyici ve anlayışlı olmak istedim, bu yüzden elimden gelenin en iyisini yaptım. Sözlerimi ve hareketlerimi izlemek bir şeyle başladı, sonra başka bir şeyle, ve başka bir şeyle. Sonra hatırladığım tek şey, onların yanındayken artık gerçek benliğim bile olmadığımdı. Bu insanlarla ilişkilerimi sürdürmek için koyduğum duygusal emek bana kendi endişemi vermeye başlamıştı.

Sonra fark ettim ki destekleyici olmakla birini gücendirmek korkusuyla yumurta kabukları üzerinde yürüyen bir destekçi olmak arasında çok ince bir çizgi var. Ve inan bana, bu da yaşamanın bir yolu değil.

Annemin kaybıyla uğraşan biri olarak etrafımdaki herkesin huysuz ya da bencil olduğum gerçeğiyle sonsuza dek uğraşmak zorunda kalmalarını beklemek istemedim. Hayatlarının geri kalanında muhtaçlığıma hizmet etmelerini istemedim. Onun yerine, onu kalbimde tutarken iyileşmek için gereken işi yapmaya karar verdim.

Travmanızı tetikleyen şeylerle yüz yüze gelmek ne ne kadar rahatsız olsa da etrafınızda parmak uçlarına parmaklık etmek dünyanın işi değildir. Kendini sürekli bu tetikleyicilerden uzak tutman imkansız.

Sonuç olarak,

Kimse geçmiş travmadan iyileşmenin kolay olacağını söylemedi ama yapabileceğin her şeyi yapmak son derece önemli. Ayrıca, kendinize karşı sabırlı olmak ve zamanınızı alırken başkalarından sabır istemek son derece iyidir. Sevdikleriniz bir süre için biraz ekstra alana ihtiyacınız olabileceğini anlamalıdır. Süreç uzun ve dolambaçlı bir yoldur, ama kesinlikle buna değerdir.