Balinaların intiharı hakkında onca şehir efsanesi var ve bizlerde balinalar neden intihar eder sorusunun cevabını sizler için araştırdık. Denizler ve okyanuslar dünyanın yaklaşık olarak %70’ini oluşturuyor. Yani okyanuslar içerisinde çok daha çeşitli canlılar bulunuyor. Bu çeşitlerden bazıları bugün yeryüzünde karşılaşamayacağımız kadar büyük canlılar. Bu büyük okyanus canlılarının başında şüphesiz balinalar geliyor.
Balinalar devasa boyutlarıyla bizler için oldukça etkileyici bir beden yapısına sahip. Bu canlılar sonar dalgaları göndererek etraflarında olup biten şeyleri anlıyorlar. Böylelikle yollarını bulabiliyorlar.
Ancak bu noktada ortaya çıkan bazı enteresan durumlar var. Balinalar zaman zaman toplu şekilde karaya vuruyor. Bu olayları dışarıdan insan gözüyle gördüğümüz zaman bu durumu genelde bir intihara benzetiyoruz.
Medyada yapılan haberler balinaların depresyona girmelerinden dolayı karaya vurduğunu söylüyor. Bundan dolayı ortaya çıkan intihar görüntüsü güçleniyor. Ancak balinalar intihar eder mi? Balinalar karaya neden vurur? Gelin hep birlikte balinalara yakından bakalım.
Gelin lafı uzatmadan balinalar neden intihar eder öğrenelim…
Eski İnanışlar
Balinaların karaya vurması eski zamanlardan beri süregelen bir davranış. Bu durum, eski insanların da dikkatini çekmiş durumda. Onlar da bu durumu kendilerince açıklamaya çalışmış. Hatta bu açıklamalarına yazdıkları romanlarda yer vermişler.
Eski romanlara göre balinaların karaya vurması Neptün’ün bir cezası olarak görülüyordu. Yani aslında insanların eskiden düşündükleri şeyler batıl inançlardan ibaretti. Balinaların bu enteresan davranışlarının ancak bu şekilde açıklayabiliyorlardı.
Zaman içerisinde bilimin gelişmesi ile birlikte bu konuda daha çeşitli bilgiler elde ettik. Böylelikle balinaların bu davranışları hakkında çok daha tutarlı açıklamaları ortaya koyabilecek hale geldik. Bilim insanlarının günümüzde yaptığı araştırmalara göre balinaların bu davranışı ne intihar ne de ceza.
Balinalar Yollarını Nasıl Şaşırır?
Balinaların karaya vurmalarının temel sebebi olarak yollarını şaşırması gözüküyor. Balinalar gerçekten devasa bir yapıya sahip. Bu devasa yapıyı okyanus içerisinde kıyılara yakınlaştıkları zaman başarılı şekilde konumlandırmaları gerekiyor. Aksi takdirde, karaya vurma riskleri ciddi anlamda yükseliyor.
Balinalar yollarını bulabilmek için sonar sistemlerini kullanıyor. Yani bir ses çıkarıyorlar ve bu sesin etraftaki cisimlere çarpıp yansımasıyla etraflarında ne olduğunu anlıyorlar. Ancak bu işlem her zaman bekledikleri gibi ilerlemiyor.
Bazı coğrafi şekiller balinaların bu sistemlerinin doğru şekilde çalışmasının önüne geçiyor. Örneğin, az eğimli bir sahili düşünün. Balinanın göndermiş olduğu sonar dalgası, normal şartlar altında bu sahile çarpıp balinaya geri dönmeli. Ancak sahil yeterli eğitime sahip değilse, buraya çarpan sonar dalgası kıyıdan yansıyıp farklı yerlere doğru gidebiliyor. Sonar dalgası balinaya hiçbir zaman dönmediği için balinalar önlerinin açık olduğunu düşünüyor. Bu durumda önlerinde sahil olduğunu bilmeden ilerliyorlar.
Ancak karaya vurmanın tek sebebi sonar dalgalarının yanlış şekilde yorumlanması değil. Bazı önemli sağlık sorunları da balinaların sonar sisteminin yanlış çalışmasına neden olabilir.
Sağlık Sorunları
Balinaların arasındaki sosyal ilişkiler ciddi anlamda kuvvetli görünür. Hatta bunları koyunların sürü psikolojisine benzetebiliriz. Aynı koyunlarda olduğu gibi, balinalarda da bir lider bulunur. Bu lider nereye gidiyorsa tüm grup onunla birlikte gelir.
Lider balinanın kulağının iltihaplanması sonucunda sonar sisteminde bazı sorunlar meydana gelebilir. Bu durumda, kıyıdan dönen sonar dalgalarını lider balina sağlıklı şekilde algılamayabilir. Böyle bir durumda eğer lider balina karaya vurursa, tüm balinalar da onunla birlikte karaya vurur.
NATO Tatbikatı
Balinaların karaya vurması her zaman doğal sebeplerden dolayı olmaz. Bazen insanlar da balinaların aklını karıştırabilir. Bu duruma 2002 yılında rastladık.
2002 yılında yapılan bir NATO tatbikatı sırasında onlarca balina kıyıya vurdu. Bu durum, askerlerin dikkatini çekti. Bunun üzerine balinalar üzerinde incelemeler gerçekleştirilmeye başlandı. Balinalar üzerinde otopsi gerçekleştirildi. Bunun sonucunda oldukça çarpıcı bilgilere ulaşıldı.
Balinalar gibi askerlerin kullanmış oldukları gemiler de sonar sistemini kullanıyor. 2002 yılında tatbikat sırasında bölgeden geçen bir balina sürüsü, tatbikat yapan gemilerin sonar sisteminden etkilenmiş. Bundan dolayı balinalar yönlerini kaybederek kıyıya vurmuş.
Ancak bu süreç balinalar için hiç de kolay geçmemiş. Otopsiden aldığımız bilgilere göre balinaların beyinlerinde, kulaklarında ve iç organlarında ciddi kanamalar olduğu görülmüş. Bu sebeple balinaların yön merkezi bozulmuş.
Kimyasal Atıkların Etkisi
Balinaların zarar görmesinden sadece askerler değil, bizler de sorumluyuz. Her yıl kilolarca plastik çöp üretiyoruz. Bu çöplerin büyük bir kısmı denizlere atılıyor. İnsanların denize attığı plastikler okyanusların en ıssız köşelerine dahi ulaşmış durumda. Okyanusta meydana gelen akıntılar sonucunda bu çöpler okyanusun dört bir tarafına dağılıyor.
İspanya’nın Orinon adı verilen güzel bir sahili var. Bir gün bu sahile bir balina vurdu. Bu balina, yaklaşık olarak yedi katlı bir bina büyüklüğünde ve 70 tonluk bir ağırlığa sahipti.
Bu ağırlık bize çok yüksek gibi gelse de balinalar için oldukça az. Yani bu balinanın aslında zayıf olduğunu düşünebiliriz. Balinanın ağırlığının beklenenden az olması, strese bağlı bunalımı işaret ediyordu. Ancak yapılan incelemelerle birlikte gerçek kısa sürede ortaya çıktı.
Bu balinanın içerisinden 50 kg ağırlığında plastik madde çıkarıldı. Bu plastik madde, balinanın sağlığını ciddi anlamda bozmuştu. Dolayısıyla hepimizin denize attığı bu plastik maddeler bir balinanın daha canını almıştı.
Hastalıklar
Balinalar da diğer canlılar gibi hastalanabilir. Bunun sonucunda karaya vurma riskleri oldukça artar.
Balinalar aslında oldukça riskli bir yaşam alanında yaşıyor. Okyanusun içerisinde sürekli olarak akıntılar hakim. Bunun yanında dalgalar, balinaları kıyıya doğru çekmek istiyor. Tüm bunlarla başa çıkabilmek için sağlıklı ve güçlü bir bedene sahip olmak gerekiyor.
Ancak ortaya çıkabilen hastalıklar sonucunda balinaların bedeni güçsüz düşebiliyor. Bunun sonucunda balinalar ters akıntıya karşı gelemeyerek kendilerini kıyıda bulabiliyorlar.
Balinalar İntihar Eder mi?
Görüldüğü üzere, balinaların kıyıya vurmasına neden olacak pek çok sebep var. Bunların bazıları doğal bazıları ise yapay sebepler. Peki gerçekten de balinalar kendi istekleriyle kıyıya vurup ölür mü? Depresyon, balinaları intihara sürükler mi?
Hasta ya da yaralı hayvanlar, bazı durumlarda ölümlerini hızlandıracak davranışlar sergileyebilirler. Bu durumların gerçekleştiğini biliyoruz. Ancak, ortaya konan bilimsel veriler bize şunları gösteriyor: insanlar dışındaki canlılar, yaşamaları için gerekli koşullar sağlanmışken ve sağlıklıyken bilinçli olarak yaşamlarına son vermezler. Kısacası balinalar sağlıklı ve bilinci yerinde oldukları durumda intihar etmezler.
Aktif Sonar Kullanımının Sınırlandırılması
Balinaların hayatlarını sonlandırabilecek yapay sebepler olduğunu biliyoruz. Bu durumun önüne geçebilmek adına bazı adımlar atılmaya çalışılmış.
Amerikan Doğal Kaynakları Koruma Derneği, balinaların toplu ölümlerinin önüne geçebilmek adına yasal mücadele başlatmış. Oldukça uzun soluklu devam eden bu mücadelenin ardından bazı önemli kararlar alınmış.
Bu kararların başında, 2003 yılından itibaren donanmanın aktif sonar kullanımını kontrol altına alması geliyor. Böylelikle, tatbikatlarda aktif sonarın balinaların yaşam alanlarında kullanılması yasaklandı.
Bu karar, Avrupa Parlamentosuna da örnek oldu. Avrupa Parlamentosu, 2004 yılında teknoloji hakkında daha fazla bilgi elde edene dek üye ülkelere aktif sonar kullanmayı yasakladı. Böylelikle askeri eylemlerin balinaların hayatlarına son vermesi büyük ölçüde önlenmiş oldu.
Mavi Balinanın İnanılmaz Büyüklüğü
Balinalardan bu kadar bahsetmişken, balinaların ne kadar büyük olduğunu kafanızda canlandırmadan olmazdı.
Mavi balina, balinalar arasındaki en büyük balinadır. Mavi balinanın sadece dili, bir filden daha ağırdır. Kalbi ise yaklaşık olarak bir araba boyutundadır. Aort gibi büyük bir atardamarının içerisinde bir bebek emekleyebilir.
Balinalar, doğanın mucizeleri arasında yer alıyor. Bu kadar büyük ve dayanıklı bir yapıya sahip olmalarına rağmen bizi şaşırtacak davranışlarda bulunabiliyorlar. Üstelik bu davranışlarının sebebi bazen biz olabiliyoruz. Daha fazla balinaya zarar vermemek için çöp kullanımımızı düzenlememiz büyük öneme sahip.
Balinalar neden intihar eder gibi içerikler ilgini çekiyorsa Yaşam hakkında daha fazla yazı için tıklayınız.
